ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۴۰۰ طرح صیانت از مخالفت کاربران و کارشناسان تا تصویب در ۴۵ دقیقه

طرح معروف به صیانت یکی از جنجالی ترین اخبار سال ۱۴۰۰ بود که در ایام پایانی سال حتی کلیات آن در مجلس شورای اسلامی تصویب گردید، اما در نهایت این طرح به مجلس بازگشت تا بار دیگر در صحن مجلس بررسی شود.
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ایسنا، یکی از جنجالی ترین اخبار سال ۱۴۰۰، طرح موسوم به صیانت بود. طرحی که در ابتدا با عنوان طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» در مجلس شورای اسلامی عنوان شد و بعد از آن بارها تغییر نام یافت و حتی یکی از جلسات مجلس، عنوان آن «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» شد، با توجه به این همچنان در میان کاربران اینترنتی و کارشناسان، ازآن تحت عنوان طرح صیانت یاد می کنند.
در طرح اولیه ای که از صیانت انتشار یافت، قوانینی وجود داشت که واکنش های منفی زیادی را برانگیخت، همچون این که پیامرسان های خارجی باید حتما در داخل کشور ثبت شوند و مجوز بگیرند و در قالب مقررات کشور فعالیت کنند، تولید و توزیع و انتشار فیلترشکن، جرم انگاری شده بود، حتی به نحوی از وزارت ارتباطات سلب اختیار شده و خیلی از اختیارات به کمیسیون ویژه تنظیم مقررات محول شده بود.
در طول این مدت، خیلی از کارشناسان فضای مجازی و فعالان حوزه فناوری اطلاعات نسبت به این طرح انتقاد کرده بودند؛ همچون سازمان نظام صنفی کامپیوتری تهران که طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» را نه صیانت از کاربران، بلکه مخدوش کردن فضا برای کاربران و کسب وکارهای فضای مجازی دانستند که نتیجه عدم درک درست مختصات فنی و اقتصادی زیست ­بوم دیجیتال بوده است.
همینطور امیر ناظمی -رئیس سابق سازمان فناوری اطلاعات- در مخالفت با این طرح اظهار داشت: صاحبان کسب وکار بهتر از هر کسی می دانند که محدودیت های غیرواقع گرایانه برای پلت فرم های خارجی به سود آنها نیست و شانس رشدشان را کم می کند، ‏ولی کسانی هستند که فکر می کنند بهتر از کسب وکارها صلاح شان را می دانند و بهتر از آنها حافظ منافع آنانند.
محمدجواد آذری جهرمی -وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات- هم در تشریح تعامل ایران با پلت فرم های بین المللی، در کانال تلگرامی خود اظهار داشته بود: بعد از خروج دولت آمریکا از تعهدات خود از برجام و تشدید سایر تحریم ها، لغو برخی قوانین معافیت ایران از تحریم ها هم صورت گرفت و تشدید ادعاهای حقوق بشری ضد جمهوری اسلامی ایران هم مزید برعلت شد تا عملا تعامل با پلت فرم های بین المللی به سختی میسر شود.
همینطور تشکل های صنفی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در بیانیه ای در مخالفت اعلام کردند حمایت هوشمندانه از کسب وکارها و پلت فرم های پایه و کاربردی داخلی و فضای مجازی و کمک به افزایش رقابت پذیری آنها با نمونه های مطرح جهانی که هم اکنون کسب وکار و زندگی روزمره مردم بر بستر آنها انجام می شود، یک لزوم است که از مسیر محدودیت و ممنوعیت و فشار بر کاربران دست یافتنی نیست.
نمایندگان بخش دولتی و خصوصی هم در کمیسیون مشترک طرح صیانت اعلام نمودند که به سبب تحریم ها ایران را نباید با ترکیه و آلمان مقایسه کرد و باید دید آیا از لحاظ فنی هم امکان پیاده سازی این قوانین وجود دارد یا خیر؟ از طرف دیگر که وزارت ارتباطات دغدغه جایگاه بخش خصوصی و کارآفرین ها را در طرح صیانت دارد و معتقد می باشد این طرح به دور از حقیقت های صنعت و حوزه کسب وکارهای دیجیتال نگاشته شده است.
همینطور در صورتیکه مقرر شده بود بررسی طرح صیانت در یک کمیسیون ویژه بررسی شود، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در نامه ای به رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح پشتیبانی از حقوق کاربران در فضای مجازی، ضمن بر شمردن اشکالات عدیده متن طرح خواهان تخصیص زمان بیشتر برای اصلاح آن شد. در این نامه ذکر شده بود که این طرح مغایر با قانون اساسی است و تبعات مختلفی همچون مهاجرت را به دنبال خواهد داشت.
کمیته ی سنا (سندیکای صنعت مخابرات ایران، سازمان نظام صنفی کامپیوتری و اتحادیه ی صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران) هم در اطلاعیه ای درباره طرح صیانت اعلام نمود ایرادهای حقوقی قابل توجه در نقض اصول مختلف قانون اساسی، تاکید بر مهاجرت نخبگان و وجود نگاه تهدیدآمیز به فضای مجازی که در نامه ی رئیس مرکز تحقیقات خطاب به رئیس کمیسیون مشترک طرح به آن اشاره شده است، از مهم ترین نگرانی های عمومی و به حق در ماه های اخیر بوده است.
در عین حال، سید ابوالحسن فیروزآبادی -رئیس مرکز ملی فضای مجازی- با اعلان اینکه طرح پشتیبانی از حقوق کاربران فضای مجازی پختگی لازم را ندارد، اظهار داشت که «باتوجه به مخالفت وسیع اجتماعی و سایر اشکالات، صلاح نمی دانم که این طرح ادامه پیدا کند.» اما بعد از آن از اعضای شورای عالی فضای مجازی تاکید نمودند با توجه به این که وظیفه قانون گذاری بر عهده مجلس شورای اسلامی است، طرح صیانت هم در مجلس به سرانجام برسد.
در ماه های گذشته و در سال ۱۴۰۰، مناقشه درباره طرح صیانت همچنان ادامه داشته است. باآنکه هنوز مشخص نیست وضعیت این طرح در سال جدید به کجا برسد و نمایندگان مجلس همانطور که در روز سوم اسفند ۱۴۰۰، در کمیسیون مشترک تصمیم گرفتند کلیات طرح را در ۴۵ دقیقه به تصویب رساندند، این طرح با روال قبلی ادامه پیدا کند یا با بررسی نظر کارشناسان و مخالفان، این طرح روند دیگری در پیش بگیرد.

منبع: