به گزارش خط رند ۹۱۲، بیشتر از سه ماه از اعمال محدودیت برای دو پلتفرم خارجی می گذرد؛ در این زمان، بارها به مشکلات و ضررهای ناشی از محدودیت دسترسی به اینترنت برای کسب و کارهای مجازی اشاره شده و به تازگی اپراتورهای تلفن همراه و اینترنت هم اعلام نمودند در این زمان خسارت دیده اند و حتی طبق برخی برآوردها خطر ورشکستگی بعضی از آنها را تهدید می کند.
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ایسنا، طی روزهای گذشته نامه هایی باسربرگ و امضای مدیران برخی اپراتورهای تلفن همراه که از کاهش درآمدشان در مدت زمان اعمال محدودیت اینترنت حکایت داشت، در فضای منتشر گردید. در هر کدام از این نامه ها مدیرعامل شرکت ها اعلام نموده اند بواسطه شرایط به وجود آمده در چند ماه اخیر با کاهش درآمد رو به رو شده اند.
ضرر ۱۰ میلیارد تومانی شرکت مبین نت
به عنوان نمونه در نامه منتسب به شرکت ارتباطات مبین نت به تاریخ ۲۳ مهرماه سال جاری است، مدیر عامل این شرکت به رئیس سابق سازمان مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام نموده است که به سبب محدودیت های به وجود آمده در شبکه های اینترنت کشور، این شرکت در اثر افت شدید ترافیک دیتا که حدود ۳۰ درصد می شود، متحمل ضرر و زیان ۲۵ درصد درآمدی در حد ۱۰ میلیارد تومان در ماه شده است.
طبق این نامه، حسین طهرانی از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور درخواست کرده رهنمودهای لازم در زمینه چگونگی جبران ضرر و زیان های گفته شده عرضه شود.
کاهش بیشتر از ۴۰ درصدی درآمد شرکت شاتل
در نامه دیگری که منتسب به شرکت شاتل مربوط است گفته شده حوادث اخیر در کشور و بدنبال آن ایجاد محدودیت های گسترده در دسترسی کاربران به رسانه های اجتماعی، پیامرسان ها و خیلی از وبسایت ها و آدرس های اینترنتی تاثیر بسیار جدی بر مصرف پهنای باند و درآمد شرکت رایتل داشته است.
طبق گفته مدیر عامل شرکت شاتل، میزان پهنای باند اینترنت این شرکت بیشتر از ۶۰ درصد و درآمدها بیشتر از ۴۰ درصد کم شده است. البته به جز هزینه های مستقیم پهنای باند هزینه های دیگر این شرکت که حدود ۸۰ درصد هزینه ها را شامل می شود، همچنان ثابت مانده یا با تورم کشور رو به افزایش است.
احمد نخجوانی همینطور در این نامه تاکید کرده است این شرایط بحرانی تحت هیچ شرایطی قابل تحمل نیست و باید برای این بحران چاره ای اندیشیده شود.
ارسال دو نامه از جانب ایرانسل به رگولاتوری
اما اپراتور دوم تلفن همراه هم بدنبال زیان هایی که در طول این مدت متحمل شده، دو نامه به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در دو تاریخ متفاوت نوشته است. در نامه اول با عنوان جبران خسارت ناشی از اعمال محدودیت بر روی ترافیک ورودی بین الملل که تاریخ آن برای ۲۹ آبان است، مدیر عامل این شرکت به رگولاتوری اعلام نموده است باتوجه به استمرار وضعیت موصوف، درآمد از دست رفته شرکت ایرانسل از خدمات دیتا از تاریخ ۲۹ شهریور تا تاریخ ۷ آبان بالغ بر ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است.
«درخواست مساعدت و صدور دستور جهت جبران خسارت وارده ناشی از اعمال محدودیت بر پهنای باند اینترنت بین الملل» عنوان نامه دیگر ایرانسل در تاریخ ۲ آذر سال جاری است که مشابه نامه قبلی بوده و در آن بیژن عباسی آرند – مدیرعامل شرکت ایرانسل – خطاب به رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از کاهش نیمی از ظرفیت شبکه آگاهی داده و گفته شده استمرار محدودیت ها، مانعی جدی برای ادامه فعالیت ایرانسل است و این شرکت به حمایت و مساعدت نیاز دارد.
شرکت رایتل در آستانه ورشکستگی
پیش از انتشار نامه های مذکور، شرکت رایتل هم طی نامه ای به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از کاهش درآمد های خود به سبب اعمال محدودیت بر اینترنت آگاهی داده بود. در این نامه یاسر رضا خواه مدیر عامل شرکت رایتل از احتمال خروج رایتل از بازار به سبب محدودیت های اینترنتی و کاهش درآمد اطلاع داد.
وی در این نامه که تاریخ آن برای ۹ آبان است گفته بود ترافیک روزانه شبکه رایتل از حدود ۱۵۰۰ ترابایت در ابتدای شهریورماه به کمتر از ۷۰۰ ترابایت در اوایل مهرماه رسیده است. مدیرعامل رایتل همینطور اعلام نموده بود درآمد از محل اینترنت (که ۸۶ درصد درآمد رایتل است) تحت شعاع قرار گرفته و باعث کاهش ۱۴ میلیاردریالی درآمد روزانه و ازدست رفتن حدود ۳۰۲ میلیاردریال از درآمد کل طی ۲۱ روز ابتدایی اعمال محدودیت ها شده است.
بعد از انتشار این نامه ها که خطاب به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نوشته شده است، این سازمان در زمینه تأیید و صحت اعتبار آنها به ایسنا اعلام نمود: رگولاتوری نامه درخواست اپراتورها در رابطه با جبران خسارت ناشی از اعمال محدودیت برروی ترافیک ورودی بین الملل را دریافت کرده و موضوعات طرح شده درحال بررسی است.
طبق اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، جهت بررسی دقیق تر مبحث در تعامل با اپراتورها، اطلاعاتی شامل آمار تعداد مشترکین، میزان ترافیک و درآمد داده به تفکیک ترافیک داخلی و بین الملل از آنها درخواست شده است.
هم اکنون، تلاش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بر اینست که با بسترسازی برای عرضه خدمات جدید و توسعه پلت فرم های داخلی، ضمن افزایش رضایتمندی کاربران، باعث افزایش درآمد اپراتورهای ارتباطی و تحقق اهداف شبکه ملی اطلاعات شود.
اما عیسی زارع پور – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – با تایید کاهش ترافیک بین الملل اپراتورها به خاطر محدود شدن اینستاگرام و واتساپ اظهار داشت که درآمد اپراتورها فقط از ترافیک بین الملل نیست و آنها صوت دارند، خدمات ارزش افزوده دارند و همینطور ترافیک داخل. مجموع ترافیک داخل و خارج کشور در این ایام نسبت به قبل بیشتر هم شده و تولید و مصرف ترافیک در داخل کشور بالا رفته و این هم برای اپراتور درآمد است. درست است که تعرفه اش کمتر است و نیم بهاست ولی برای اپراتور درآمد دارد.
به قول او باآنکه ترافیک بین الملل کم شده اما درآمد صوت و مکالمات مردم بالا رفته است؛ وی همین طور اظهار داشته بود: در هر صورت بررسی می نماییم. ما متولی این حوزه هستیم و نباید اجازه دهیم مشکلی برای اپراتورها به وجود بیاید چون آنها پیشران حوزه اقتصاد دیجیتال کشور هستند و اگر مشکلی پیدا کنند بقیه هم مشکل پیدا می کنند.
اما وزیر ارتباطات از پیشنهاد مصوبه ای به شورای عالی فضای مجازی برای بهبود وضعیت اپراتورها اطلاع داد و اظهار داشت که این پیشنهاد مقرر است در جلسه بعدی مطرح شود و در آن امکانات جدیدی برای اپراتورها و مدل جدیدی برای اقتصاد در زنجیره اقتصاد دیجیتال پیشنهاد شده است.
البته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفتگو با یک رسانه، نسبت به نامه رایتل در خصوص ورشکستگی این اپراتور، واکنش نشان داد و گفت این نامه مربوط به بالای یک ماه پیش است و در طول این مدت اتفاقات زیادی در کشور افتاده است.
زارع پور معتقد می باشد که ترافیک مصرفی و تولیدشده در کشور بالا رفته و طبیعتاً درآمد این اپراتورها هم از راه مکالمه بالا رفته است. بدین سبب این نامه که حالا رسانه ای شده، مبنای تخصصی ندارد. درحال بررسی جبران ضرر و زیان صدمه دیدگان از اتفاقات اخیر هستیم.
وی معتقد بود عده ای تلاش دارند ضعف های مدیریتی خویش را به گردن اتفاقات اخیر بیندازند و شرکت رایتل از گذشته مشکلات مالی داشته و ما درحال بررسی این نامه هستیم اما ورشکستگی محرز نشده است.
فیلترینگ تنها دلیل کاهش درآمدهای رایتل نیست
همچنین حجت الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج -رئیس فراکسیون راهبردی مجس شورای اسلامی- در گفت و گو با ایسنا دراین باره گفته بود این نامه جنبه فنی و تخصصی ندارد چون که متاسفانه این اپراتور در ابتدای امر در گسترش زیرساخت های خود نتوانست به خوبی عمل کند و به تبع آن نتوانست گسترش زیرساخت های ارتباطی در سطح مشترکان کشور را داشته باشد و سهم بازار آن از بازارهای موبایل کمتر از ۴ درصد است.
وی معتقد می باشد رایتل در قسمت شبکه دیتای موبایل کشور در ابتدای دریافت پروانه خود، دارای ۲ سال دوره حفاظت سرمایه گذاری بود، اما نتوانست زمینه توسعه در حوزه بازار را فراهم آورد و بازار ۸۰ درصدی دیتا که در سال ها در اختیار داشت، هم اکنون به ۴ درصد رسیده و علت آن ساختار رایتل در توسعه بازار و سرمایه گذاری مناسب بوده است؛ حالا رایتل از نظر زیرساختی وضعیت مناسبی ندارد و نتوانسته به خوبی طی چند سال قبل توسعه یابد و کاهش درآمدها از ناحیه مشتریان در مورد این اپراتور به عوامل دیگری بستگی دارد و صرفاً ناشی از مقوله فیلترینگ نیست و عملا این اپراتور همانند اپراتورهای مجازی وابسته به دو اپراتور دیگر در زیرساخت های رادیویی خود است.
از اپراتور همراه اول چه خبر؟
طبق بررسی های انجام شده، نامه ای از جانب این اپراتور دراین زمینه منتشر نشده است اما اوایل آبان ماه خبری در خصوص کاهش درآمد این اپراتور نسبت به شهریورماه انتشار یافته بود. بر طبق این گزارش، درآمد اپراتور همراه اول از محل کارکرد خطوط تلفن همراه در مهرماه (دوره اختلال اینترنت) نسبت به شهریورماه بیشتر از ۷۴۳ میلیارد تومان کم شده بود.
پیگیری ایسنا در آن زمان از این اپراتور برای کسب اطلاع از صحت این مساله به این نتیجه رسید که همه اطلاعات مالی همراه اول به سبب این که یک شرکت بورسی است در کدال قرار دارد و عدد انتشار یافته مربوط به مقایسه درآمد اپراتور از محل کارکرد خطوط تلفن همراه در مهرماه (دوره اختلال اینترنت) نسبت به شهریورماه هم درست است.
اما سازمان نظام صنفی کامپیوتری استان تهران هم آمار ضرر و زیان وارد شده به اپراتورها را به دنبال محدودیت های اینترنتی را در چارچوب یک اینفوگرافیک به شرح زیر منتشر نموده است.
در هر حال، کارشناسان معتقدند اپراتورها از بزرگترین زیان کنندگان شرایط فعلی اینترنت در کشور چه از بعد قطعی و چه از محل اعمال فیلترینگ هستند. این شرایط برای اپراتورها مثل یک تیر سه شاخه است و بنظر می رسد حداقل از سه جنبه متصرر می شوند. اول این که نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از درآمد اپراتورهای همراه از اینترنت است و طبق آمار و برآوردهای انجام شده با اعمال محدودیت بر اینترنت در کشور، حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد مصرف و فروش اپراتورها در زمینه اینترنت کم شده و در نتیجه مشخص است که این مساله تاثیر حداقل ۲۰ درصدی در کل درآمد، مصرف و اینترنت آنها داشته و به عبارتی درآمدشان کم شده است.
جنبه دوم زیان از لحاظ اقتصادی افزایش فروش و مصرف پهنای باند داخلی است چون که تعرفه پهنای باند داخلی نیم بهاست و ترافیک نیم بها هم برای اپراتورها سودی ندارد و حتی روی فروش پهنای باند داخلی اپراتورها در عمل یارانه می دهند، در نتیجه هرچقدر فروش پهنای باند داخلی جایگزین خارجی برای آنها بیشتر شود، سود آنها افزایش پیدا نمی نماید. ضرر سوم، افزایش هزینه بابت تبادل ترافیک با عرضه دهندگان خدمات پایه کاربردی است. طبق مصوبه ۳۱۸ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات وزارت ارتبطات و فناوری اطلاعات، اپراتورها موظف می باشند که برای خدمات پایه کاربردی داخلی، به ازای ترافیکی که در مرکز IXP با آنها مبادله می کنند، پول پرداخت کنند و چون در این ایام مصرف آنها زیاد شده، پولی هم که آنها برای ترافیک peer to peer می پردازند، افزایش می یابد و در نتیجه یک اپراتور به یک پیامرسان اگر مثلاً در ماه ۱۰ میلیارد تومان پرداخت می کرد، حالا باید چند برابر بیشتر مثلا ۲۰ تا ۳۰ میلیارد پرداخت کنند.
راه حل چیست؟
برخی مفسرین می گویند زیان اپراتورها از شرایط اخیر اینترنت و محدودیت در پهنای باند بین الملل، سه راه جبران دارد: یک افزایش تعرفه، دو افزایش مصرف و سومی جبران توسط دولت می باشد. اعمال شرط اول در وضعیت فعلی مشکل و چالشی است و شرط دومی با محدودیت های موجود در کوتاه مدت محقق نمی شود و در نهایت شرط سومی هم وضع بودجه اجازه نمی دهد. با این اوصاف درنهایت باید دید در وضعیت رخ داده، اپراتورها برای جبران خسارت های چه اقدامی انجام می دهند یا از جانب مسئولان مربوطه چه چاره و چاره ای اندیشیده خواهد شد.
