خط رند ۹۱۲: به گزارش خط رند ۹۱۲، پژوهشگران یک گام به حذف مشکل ضرورت هماهنگی گروه خونی اهدا کننده و دریافت کننده نزدیک شده اند، چون که آنزیمی را از یک باکتری معمولی در روده کشف کرده اند که می تواند عامل گروه خونی را از بین ببرد.
به گزارش خط رند ۹۱۲ به نقل از ایسنا، پژوهشگران با استفاده از آنزیم های ساخته شده توسط باکتری هایی که تقریبا همه انسان ها در روده خود دارند، آنتی ژن هایی را از گلبول های قرمز که گروه خون را تعیین می کنند، حذف کردند و به تولید خون جهانی نزدیک شدند.
کمبود جهانی ذخایر خون مورد نیاز برای انتقال خون به علت عواملی مانند جمعیت سالخورده، تقاضای روز افزون و کمبود اهداکنندگان وجود دارد. با این وجود حتی اگر خون کافی هم وجود داشته باشد، انتقال خون ساده نیست، چون که خون اهدا کننده باید با دریافت کننده هماهنگ باشد.
گروههای خونی A، B، یا AB با حضور آنتی ژن های A و B متصل به زنجیره های قند(الیگوساکارید) روی سطح گلبول های قرمز مشخص می شوند. سلول های خونی در گروه O فاقد آنتی ژن هستند. هنگامی که تزریق خون صورت می گیرد، گروههای خون اهدا کننده و گیرنده باید مطابقت داشته باشند. در غیر این صورت، سیستم ایمنی به سلول های خونی جدید الورود حمله می کند و آنها را از بین می برد و سبب واکنش بالقوه کشنده می شود.
حالا پژوهشگران دانشگاه فنی دانمارک(DTU) و دانشگاه لوند(Lund) سوئد، از آنزیم های ساخته شده بوسیله ی یک باکتری معمولی روده برای حذف آنتی ژن های A و B از گلبول های قرمز خون بهره برده اند که آنها را یک قدم به ساخت خون جهانی نزدیک تر کرده است.
ماهر ابو هاشم نویسنده این مطالعه و دانشمند بخش بیوتکنولوژی و زیست پزشکی دانشگاه فنی دانمارک می گوید: برای نخستین بار، ترکیب های آنزیمی جدید نه تنها آنتی ژن های A و B را حذف می کنند، بلکه انواع گسترش یافته ای را که قبلاً برای ایمنی انتقال خون مشکل ساز شناخته نبودند هم حذف می کنند.
همانطور که گفته شد، اصطلاح «گروه خون» به تلفیقی از آنتی ژن های موجود در سطح گلبول های قرمز خون فرد اشاره دارد. منظور ابوهاشم از انواع گسترش یافته، آنتی ژن های گروه خونی است که از بیشتر از ۱۲۰ سال پیش کشف شده است.
انجمن بین المللی انتقال خون(ISBT)، سیستم گروه خونی را بعنوان یک سیستم ژنتیکی گسسته از یک یا چند آنتی ژن تعریف می کند. تا نوامبر ۲۰۲۳ به قول پژوهشگران ۴۵ سیستم گروه خونی شناخته شده حاوی ۳۶۲ آنتی ژن گلبول قرمز وجود داشت که از نظر ژنتیکی توسط ۵۰ ژن تعیین می شوند.
باکتری مورد مطالعه پژوهشگران که ساکن معمولی روده سالم انسان است، آکرمانسیا موسینیفیلا(Akkermansia muciniphila) نام دارد و جزء اصلی مخاطی پوشش داخلی روده را تولید می کند. این باکتری از آنزیم ها برای تجزیه موسین ها و ایجاد منبع کربن، نیتروژن و انرژی استفاده می نماید.
به قول پژوهشگران، این باکتری به شکل اتفاقی، علاوه بر ظاهر شدن روی گلبول های قرمز، آنتی ژن های گروه خونی هم در پوشش مخاطی روده وجود دارد.
ابوهاشم می گوید: آن چه در مورد مخاط روده خاص است اینست که باکتری ها که قادر به زندگی بر روی این ماده هستند، اغلب دارای آنزیم های سفارشی برای تجزیه ساختارهای قند مخاطی هستند که شامل آنتی ژن های گروههای خونی است.
پژوهشگران ۲۴ آنزیم باکتریایی را روی صدها نمونه خون آزمایش کردند و دریافتند که در تبدیل خون گروه A و B به خون جهانی بسیار کارآمد هستند. ضمن این که عملکرد آنها در مقابل آنتی ژن های B موثرتر از آنتی ژن های A بود.
ابوهاشم می گوید: ما به توانایی تولید خون جهانی از اهداکنندگان گروه B نزدیک هستیم، در حالیکه هنوز کار برای تبدیل خون پیچیده تر گروه A وجود دارد. تمرکز ما حالا اینست که با جزئیات بررسی نماییم که آیا موانع دیگری وجود دارد یا خیر و چگونه می توانیم آنزیم های خویش را برای رسیدن به هدف نهایی تولید خون جهانی بهبود بخشیم.
پژوهشگران می گویند که یافته های آنها نتایج مهمی برای آینده انتقال خون دارد.
مارتین اولسون دیگر نویسنده این مطالعه اظهار داشت: خون جهانی استفاده کارآمدتری از خون اهدایی کنونی دارد و همینطور از تزریق اشتباه خون که می تواند عوارض کشنده ای داشته باشد، جلوگیری می کند.
وی ادامه داد: زمانیکه ما بتوانیم یک خون جهانی ایجاد نماییم، حمل و نقل و تزریق فرآورده های خونی ایمن را ساده می نماییم و در عین حال ضایعات خون را به حداقل می رسانیم.
قابل ذکر است که پژوهشگران در مطالعه خود به فاکتور Rh اشاره ای نکرده اند. علاوه بر گروه خونی، خون بعنوان Rh مثبت(گلبول های قرمز خون حامل آنتی ژن Rh) یا Rh منفی(گلبول های قرمز فاقد آنتی ژن Rh) طبقه بندی می شود. بعنوان مثال امکان دارد شخصی بگوید گروه خونی من «AB منفی» است.
انتقال خون Rh مثبت به یک اهدا کننده Rh منفی سبب می شود که بدن دریافت کننده آنتی بادی های ضد Rh تولید نماید و در صورت تزریق بعدی خون امکان دارد واکنشی مشابه با تزریق خون گروه A به یک فرد دارای گروه خونی B ایجاد نماید و منجر به تخریب سلول های خون وی شود.
پژوهشگران برای ثبت اختراع در مورد این آنزیم های جدید و روش ابداعی خود درخواست داده اند. آنها انتظار دارند که در طول سه سال و نیم آینده مطالعات خویش را ادامه دهند و سپس به سراغ آزمایشات کنترل شده روی بیماران بروند.
این مطالعه در مجله Nature Microbiology انتشار یافته است.
